Wat moet ik regelen?
Iemand met dementie heeft steeds meer hulp en (professionele) zorg nodig. Zelf beslissingen nemen gaat steeds minder goed. Daarom is het belangrijk om op tijd na te denken over de toekomst. Wie regelt geldzaken en maakt beslissingen over de zorg? Welke ondersteuning is er nodig? Wij helpen je hierbij graag op weg. Op deze pagina lees je wat je in het begin moet regelen, wat er daarna op je pad komt en hoe het later verder moet, als thuiswonen niet meer gaat.
Checklist regelen bij dementie
Er is veel te regelen als jijzelf of je naaste dementie heeft. Onze checklist helpt je hierbij. Je leest op deze checklist over belangrijke zorg- en hulpzaken.
Weet wat je wanneer moet regelen en waar je recht op hebt. Hieronder zetten we het per fase van de dementie (begin, midden en later) voor je op rij. Hoewel het voor iedereen anders is en anders verloopt, heb je aan deze lijst wel wat houvast.
Begin: na de diagnose
Iemand met dementie verliest steeds meer de grip op de wereld. Het is daarom belangrijk om snel afspraken te maken over geldzaken, zorg en welzijn. Wie mag bijvoorbeeld medische beslissingen nemen als degene met dementie dit zelf niet meer kan? En beslissingen over geld, uitgaven en kosten?
Vlak nadat is ontdekt dat iemand dementie heeft, ontstaan er veel vragen. Wat betekent het precies? Wat gaat er veranderen? Welke hulp is er? Hieronder vind je een aantal handige links naar antwoorden op deze vragen.
- Regel een casemanager
- Deel de diagnose met je omgeving
- Autorijden en dementie
- Een volmacht of levenstestament regelen
- Behandeling van dementie
- Ontmoet lotgenoten
Wilsonbekwaamheid bij dementie
Door dementie raakt iemand op een gegeven moment wilsonbekwaam. Dit betekent dat deze persoon niet goed meer voor zichzelf kan beslissen en gevolgen niet meer goed kan overzien. Dit gaat bijna altijd geleidelijk. Het is belangrijk dat de omgeving van de persoon met dementie hier goed op let. En op het juiste moment vaststelt dat iemand niet goed meer kan beslissen. Ontdek hier meer over wilsonbekwaamheid.
Vertegenwoordiging
Er komt dus een moment dat iemand met dementie geen dingen meer kan regelen of moeilijke keuzes kan maken. Iemand anders moet dan beslissingen over geldzaken en zorg. Dat kan een aangewezen vertegenwoordiger zijn. Die komt dan op voor de belangen van iemand met dementie. Denk hier op tijd over na: wie uit de omgeving kan dit zijn? Schrijf dit op in een volmacht of levenstestament. Dat is een document waarin je officieel vastlegt dat iemand anders namens jou mag beslissen.
Vertegenwoordiging bij medische beslissingen
Voor het uitvoeren van medische behandelingen is altijd toestemming nodig van de persoon met dementie. Als deze hier niet meer zelfstandig over kan beslissen moet iemand anders dat doen. Is niet afgesproken en opgeschreven wie de vertegenwoordiger is? Dan is de partner verantwoordelijk. Is er geen partner (meer), of kan deze ook geen beslissingen meer nemen? Dan gaat deze taak volgens de wet naar een ander familielid dat dichtbij staat. Bijvoorbeeld een ouder, kind, broer of zus. Als dat ook niet kan, wijst de kantonrechter daar iemand voor aan. Die persoon noemen we mentor of curator. Ontdek op dementie.nl meer over vertegenwoordiging bij medische beslissingen en mentorschap.
Vertegenwoordiging bij geldzaken
Als iemand namens de persoon met dementie geldzaken regelt en documenten ondertekend, moet dat officieel worden vastgelegd (bij medische beslissingen hoeft dat niet). Dit kan voor de wet op verschillende manieren geregeld worden:
- Bewindvoering
Een aangewezen persoon neemt beslissingen over geldzaken.
- Curatele
Een aangewezen persoon neemt beslissingen over geldzaken en over persoonlijke zaken, zoals zorg en hulp.
Wil je meer weten over bewindvoering, curatele en het regelen van geldzaken? Lees dan verder over dementie en geldzaken op dementie.nl.
Vastleggen van wensen en afspraken
Is de diagnose dementie gesteld? Bepaal dan snel wie er in plaats van de persoon met dementie mag spreken en handelen. Denk hier goed over na. Zo ben je voorbereid op het moment dat degene met dementie wilsonbekwaam wordt. Schrijf ook op wat diegene precies wil. Daar zijn verschillende officiële documenten voor beschikbaar, waarmee je dit vastlegt volgens de wet. Bijvoorbeeld een levenstestament, volmacht of wilsbeschikking. Lees meer over het op tijd vastleggen van wensen op dementie.nl.
Ontvang de gratis brochure 'Regelen bij dementie'
Als je dementie hebt, is het lastig om aan te geven wat je wensen zijn. Daardoor kun je op een bepaald moment bepaalde dingen niet meer regelen. Wie neemt straks beslissingen voor jou? En welke rechten hebben jij en je vertegenwoordigers? Het is belangrijk om je wensen vast te leggen en dit op tijd te regelen. In de brochure 'Regelen bij dementie' vind je veel informatie en handige tips.
Midden: zo lang mogelijk thuiswonen
Wanneer de dementie erger wordt, heb jij of je naaste steeds meer hulp en zorg nodig om thuis te kunnen blijven wonen. Van wie kun je dan hulp en zorg krijgen?
- Zoek passende dagbesteding
- Durf hulp te vragen aan familie en vrienden
- Aanpassingen in en om huis
- Vraag huishoudelijke hulp en/of thuiszorg aan
- Omgaan met dwaalgedrag bij dementie
- Regel vervangende zorg (respijtzorg)
Over de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
Mensen met dementie willen vaak zo lang mogelijk thuis blijven wonen. De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zorgt ervoor dat dit ook kan. Die wet regelt hulp voor mensen met dementie of een andere aandoening als ze thuis willen blijven wonen. Daar is wel goede hulp en ondersteuning bij nodig. De plaatselijke gemeente is verantwoordelijk voor de Wmo. En dus ook voor het aanbieden van hulp en ondersteuning. Lees meer over de Wmo op dementie.nl.
Voor wie is de Wmo?
De Wet maatschappelijke ondersteuning is (onder andere) bedoeld voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Mantelzorgers zorgen voor iemand met dementie zolang deze persoon thuis woont. Het is belangrijk dat zij daar goede hulp bij krijgen. Zo kunnen ze beter en langer voor hun familielid of vriend(in) met dementie blijven zorgen.
Vormen van ondersteuning via de Wmo
De gemeente bepaalt of je ondersteuning krijgt. En wat voor ondersteuning je precies nodig hebt. Je kunt hiervoor terecht bij het Wmo-loket in jouw gemeente. Dit zijn de dingen waar je mogelijk hulp bij krijgt:
- Huishoudelijke hulp
- Dagbesteding
- Begeleiding en ondersteuning voor mantelzorgers
- Een traplift, verhoogd toilet of een andere aanpassing van de woning
- Een taxibus, taxikostenvergoeding, scootmobiel of andere vervoersvoorzieningen
- Respijtzorg
- Een rolstoel
- Maaltijdservice
Ondersteuning regelen
Heb je recht op hulp uit de Wmo? Dat kun je op twee verschillende manieren regelen:
- Via het persoonsgebonden budget (pgb). Met dat budget regel je helemaal zelf welke zorg je koopt en krijgt. Bijvoorbeeld: als je een pgb hebt voor huishoudelijke hulp, dan huur je dan zelf iemand in die je helpt in het huishouden. Dit mag een bedrijf zijn, maar ook een familielid, vriend of kennis.
- Via de gemeente. De gemeente bepaalt dan welke zorg of hulpmiddelen je krijgt. Bijvoorbeeld welke rolstoel, of wie gaat helpen in de huishouding. Deze vorm van ondersteuning heet 'in natura'.
Het keukentafelgesprek met de gemeente
Heb je ondersteuning nodig? Dan kun je een zogenoemd ‘keukentafelgesprek’ aanvragen bij de gemeente. In dit gesprek onderzoekt iemand van de gemeente welke hulp je precies nodig hebt. Ook beoordeelt de gemeente of je recht hebt op een dienst of hulpmiddel en of je daar zelf aan moet meebetalen.
Over de Wet langdurige zorg (Wlz)
Veel mensen met dementie hebben uiteindelijk intensieve zorg nodig, thuis of in een verpleeghuis. Deze zorg wordt betaald vanuit de Wet Langdurige Zorg (Wlz). Deze wet is bedoeld voor mensen die 24 uur per dag zorg dichtbij of toezicht nodig hebben. Om deze langdurige zorg te krijgen is een bewijs van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) nodig. Dat bewijs heet een indicatie.
Zorg in een instelling, of zorg thuis?
Iemand met een Wlz-indicatie kan kiezen tussen zorg in een instelling zoals een verpleeghuis of intensieve zorg thuis. Het is de bedoeling dat de zorg thuis niet duurder is dan zorg in een instelling.
- Kies je voor een instelling? Dan heb je recht op hulp via een Volledig Zorgpakket. Hierin zit alles wat je nodig hebt, zoals wonen, persoonlijke verzorging, verpleging, behandeling en vervoer.
- Zorg thuis kun je regelen via een persoonsgebonden budget (pgb) of Volledig pakket thuis (vpt). Met een pgb kies je zelf van wie je zorg krijgt. Met een vpt regelt een zorginstelling alle zorg voor jou. Een combinatie van een pgb en zorg door een instelling is ook mogelijk. Dit wordt een Modulair pakket thuis (mpt) genoemd.
Later: als thuiswonen niet meer gaat
In een latere fase van de ziekte heeft iemand met dementie heel veel; hulp nodig van anderen. Dan is langer thuiswonen niet meer haalbaar. Hoe bereid je jezelf of degene met dementie daar op voor? En waar moet je op letten bij het ingaan van deze fase?
- Op zoek naar een verpleeghuis
- Een aanvraag Wet landurige zorg (Wlz) regelen
- Als je naaste in een verpleeghuis woont
- Laatste levensfase
Een geschikt verpleeghuis vinden
Zorgen voor iemand met dementie wordt met de tijd steeds zwaarder. Zeker als op een gegeven moment 24 uur per dag verzorging en aandacht nodig is. Opname in een verpleeghuis is dan het beste. Dat is een heftige gebeurtenis. Heftig voor de persoon met dementie, maar ook voor de mantelzorger(s). Bereid de opname goed voor en kies een verpleeghuis dat goed past bij de situatie. Meer weten over het vinden van een verpleeghuis dat goed past? Lees verder over het vinden van een verpleeghuis op dementie.nl.
Voorbereiden van opname in een verpleeghuis
Voor opname in een verpleeghuis is een Wlz-indicatie nodig. Deze kun je aanvragen bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Hierna kun je een verpleeghuis zoeken. Goed om te weten: veel verpleeghuizen hebben wachtlijsten. Vraag dus op tijd naar de voorwaarden en wachtlijsten en hoe het aanmelden werkt. Lees verder over voorbereiden op opname in een verpleeghuis op dementie.nl.
Vrijwillige of gedwongen opname
Opname in een verpleeghuis gaat niet altijd vrijwillig. Soms is opname nodig, maar ziet degene met dementie dit zelf niet in. Wil diegene beslist niet opgenomen worden? Dan kan de casemanager, mantelzorger of een familielid bij de huisarts vragen hier toch toestemming voor te geven. Die toestemming heet een machtiging.
Bij een aanvraag stelt het CIZ vast of de persoon met dementie bezwaar heeft tegen de opname. Dit gebeurt door een test met de naam Wzd artikel 21-toets. Uit deze test kunnen drie mogelijkheden komen:
- vrijwillige opname;
- geen bereidheid/geen verzet;
- gedwongen opname.
Lees op dementie.nl meer over gedwongen opname bij dementie.
Gratis brochure "Als thuiswonen niet meer gaat"
Iemand met dementie verzorgen wordt zwaarder naarmate de ziekte erger wordt. Zeker als jouw naaste na verloop van tijd 24 uur per dag zorg en aandacht nodig heeft. Opname in een verpleeghuis is dan meestal het beste alternatief, maar dat is wel een moeilijke beslissing. Hoe bereid je je voor? Waar moet je op letten? Lees in deze brochure alles over opname.