Publicatie: Wat vertelt de witte stof in de hersenen ons over het risico op dementie, beroerte en sterfte?

De hersenen zijn opgebouwd uit grijze en witte stof. Grijze stof bestaat uit hersencellen die informatie verwerken. De witte stof bestaat uit verbindingen tussen deze hersencellen en zorgt voor het doorgeven van informatie. Veranderingen in de witte stof, zoals verdunning en veranderingen in de microstructuur, kunnen mogelijk wijzen op verschillende gezondheidsproblemen en risico’s. In deze studie is gekeken naar bepaalde patronen in de witte stof van de hersenen, die zichtbaar zijn op MRI-scans.

Dit onderzoek richtte zich op het ontdekken van patronen in de witte stof in de hersenen van volwassenen van 45 jaar en ouder. Daarnaast hebben de onderzoekers gekeken naar de relatie tussen deze patronen en het risico op dementie, beroerte en sterfte. Voor deze studie zijn MRI-scans van 5279 deelnemers geanalyseerd en zijn de deelnemers gemiddeld 10 jaar gevolgd. Hierbij zijn vier verschillende witte stofpatronen ontdekt. Twee van deze patronen, waarbij de microstructuur van de witte stof slechter was, bleken vaker voor te komen bij mensen met risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Sommige witte stofpatronen bleken ook sterker gerelateerd aan een hoger risico op dementie, beroerte of sterfte dan andere.

Deze bevindingen laten zien dat verschillende patronen van witte stofafwijkingen kunnen helpen om beter in te schatten wie een verhoogd risico heeft op dementie, beroerte of sterfte. Voor dementie blijkt dat het gebruiken van de witte stofpatronen zelfs beter werkt voor de risicobepaling dan wanneer we alleen naar één enkele soort afwijking in de witte stof gebruiken. Hierdoor kunnen onderzoekers steeds beter voorspellen wie een verhoogd risico op dementie heeft. Op dit moment werken de onderzoekers van het Erasmus MC ook aan een voorspelmodel voor dementie en onderzoeken ze hoe dit in de zorg gebruikt kan worden zodat patiënten meer inzicht krijgen in hun eigen risico.

Dit onderzoek maakt onderdeel uit van het ABOARD project. ABOARD is een publiek-private samenwerking, die financiering ontvangt van ZonMw Nationaal Dementieprogramma (#73305095007) en Health~Holland, Topsector Life Sciences & Health (PPS-toeslag; #LSHM20106). Meer dan 30 partners dragen in kind en/of in cash bij (zie www.aboard-project.nl). ABOARD ontvangt ook financiering van Gieskes-Strijbisfonds en Edwin Bouw Fonds.

ABOARD is het eerste onderzoeksproject dat van start gaat als onderdeel van de Nationale Dementiestrategie 2021-2030 van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het geeft tevens invulling aan een belangrijk deel van Missie IV: In 2030 is de kwaliteit van leven van mensen met dementie met 25% toegenomen. Missie IV is een van de vijf missies opgesteld voor het maatschappelijk thema gezondheid en zorg en staat beschreven in de Kennis- en Innovatieagenda 2020-2023 van Health~Holland.